ایسنا/البرز معاون مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه آبخیز و منابع زیستی مناطق خشک و نیمه‌خشک گفت: افرادی که در مورد مدیریت گرد و غبار برنامه‌ریزی کرده‌اند باید این موضوع را در نظر می‌گرفتند که حوزه کارشان فقط کانون‌های غبارخیز نیست و باید به اتفاقات بالادست، مدیریت آب و تغییرات کاربری هم توجه می‌کردند.
به گزارش ایسنا، دکتر وحید جعفریان روز سه شنبه ۲۴ مهر در همایش ملی بیابان که در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در کرج برگزار شد، اظهار کرد: سرزمین مهمترین سرمایه طبیعی ماست و تخریب سرزمین هر اقدام و جریانی است که به کاهش حاصلخیزی و ظرفیت حیاتی خاک می‌انجامد و در اصطلاح به آن بیابان‌زایی گفته می‌شود. البته این مفهومی کاملاً متفاوت با عرصه بیابان، قابلیت‌ها و کارکردهای آن دارد.
وی افزود: برای تخریب سرزمین مصادیق متعددی مطرح می‌شود و خیلی از این مصادیق محلی است و گاها در مقیاس ملی و بین المللی مصادیق محلی را فراموش می‌کنیم و برنامه‌هایی را که ارائه می‌دهیم، در شرایط محلی سازگار نبوده و زمان‌بر و هزینه‌بر هستند.
جعفریان ادامه داد: آنچه که در چهارچوب تخریب سرزمین از طریق کنوانسیون مقابله با بیابان زایی در چند سال اخیر مطرح می‌شود این است که علی رغم تمام فعالیت‌ها، سیاستگذاری و سرمایه گذاری‌ها تخریب سرزمین در جهان همچنان روندی نگران کننده دارد.
وی با بیان اینکه کشور ما متاثر از پدیده تخریب سرزمین است، بیان کرد: تخریب سرزمین را ملاحظه جدی می‌دانیم که نه تنها ابعاد اکولوژیک دارد بلکه ابعاد متعدد اقتصادی و اجتماعی و ملاحظات و موضوعاتی نظیر امنیت غذایی و امنیت زیستی را نیز در بر می‌گیرد. بنابراین مدیریت چنین پدیده‌ای نباید صرفا در محدوده مدیریت بخشی قرار داده شود، بلکه تخریب سرزمین یک ملاحظه‌ای است که باید در متن برنامه توسعه کشور مد نظر قرار گیرد.
وی بیان کرد: این شاه بیت توصیه نشست‌های جهانی و به ویژه کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی است که برنامه مقابله با تخریب سرزمین خود را در متن برنامه توسعه کشور ببینید. نمی‌توان تخریب سرزمین را از یک طرف و صرفا با احیاء عرصه‌های بیابانی کنترل کرد و از طرف دیگر شاهد مدیریت نادرست منابع آب، تغییرات کاربری، توسعه لجام گسیخته معادن و کشاورزی ناپایدار بود.
جعفریان در ادامه گفت: از طرفی این سرزمین است که برنامه‌ها را برای پیامدهای تغییر اقلیم، کاهش انتشار، سازگاری و کاهش تخریب ناشی از تنوع زیستی تعریف می‌کند. هر گونه اقدام ما برای حفظ تنوع زیستی باید در سرزمین اتفاق بیافتد. بنابراین سرزمین محور مباحث زیست محیطی مرتبط با کنوانسیون‌های مربوطه قرار دارد و عملا مباحث تنوع زیستی و تغییر اقلیم را در این حوزه باید جستجو کرد.
وی افزود: در کشور ما همچنان به رغم توصیه‌ها، ارتباط تعریف شده مشخصی برای متولیان تنوع زیستی، تغییر اقلیم و مقابله با بیابان زایی وجود ندارد و هر کدام از این موارد در سازمانی قرار دارد و گزارش‌های خود را مستقل ارائه می‌کنند. در بررسی دیده می‌شود که چقدر تعارض و تناقض در این گزارش‌ها وجود دارد.
جعفریان ادامه داد: مطالعات گسترده‌ای در مورد بیابان زایی در کشور داریم در مقطعی کنوانسیون مقابله با بیابان زایی بسیار متأثر از جریان سازی کشور ما گزارش‌ها و شاخص‌های بیابان زایی را دنبال می‌کرد. موضوعی که اکنون از آن فاصله زیادی داریم.
وی با اشاره به اینکه بیش از ۸۸ درصد کشور متاثر از شرایط بیابان زایی است، مطرح کرد: مدیریت پایدار سرزمین مقابل تخریب سرزمین قرار دارد. خوشبختانه امروز در جایگاهی قرار داریم که می‌دانیم با چه روش‌ها، صرف چه مقدار هزینه، با چه مشخصه‌های فنی و در چه مناطقی موضوع را مدیریت کنیم. از بابت دانش فنی حقیقتا جلو هستیم اما نکته اصلی بحث پیاده سازی کار، هماهنگی بین دستگاه‌ها و موضوعات نرم افزاری است که ما را در این حوزه خیلی عقب رانده است. جای تأسف است که ما پیشتاز این حوزه بودیم اما اکنون دور و دورتر شده‌ایم.
وی یادآور شد: اگر بتوانیم تعادلی را بین هزینه‌های توسعه و احیاء عرصه‌های تخریب شده قرار دهیم و ترازو را به تعادل رسانده و حفظ وضع موجود کنیم، به آرمان مورد نظر رسیده‌ایم. در این زمینه نیاز است که اقدامات خود را در سه اقدام پیشگیری، کاهش و اجتناب متمرکز کنیم. در مورد اقدامات موثر تاکید ویژه‌ای بر پیشگیری شده که این کار صرفا با اقدامات مدیریتی، با تصویب یک قانون، ابلاغ بخشنامه‌های مرتبط و تعریف ساختارهای بین بخشی قابل انجام است.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: چه خوب است افرادی که طی سال‌ها در مورد مدیریت گرد و غبار برنامه ریزی کرده‌اند، این موضوع را در نظر می‌گرفتند که حوزه کارشان فقط کانون‌های غبار خیز نیست و به این موارد توجه می‌کردند که چه اتفاقاتی در بالادست می‌افتد، چگونه آب باید مدیریت شود و تغییرات کاربری چگونه باید صورت بگیرد تا پیامدهای آن منتج به مناطق غبار خیز در پایین دست نشود. متاسفانه در این حوزه هیچگاه نتیجه مطلوبی نداشته است.
انتهای پیام
